مقالات

سفری در زمان و مکان در مسیر تولید اجاق گاز

اجاق گاز کن

تصویر ساخته شده توسط هوش مصنوعی

تصور آشپزخانه بدون اجاق، چیزی نیست جز اتاقی خالی از مفهومی که قرار بوده چیزی برای تداعی‌اش داشته باشد.

تا حدود یک قرن پیش، محل پخت و پز در خانه‌ها را که امروز «آشپزخانه» می‌نامیم، با نام «مطبخ» شناخته می‌شد؛ یعنی جایی برای طبخ غذا. ماهیت آشپزخانه در ذهن ما با مفهوم پخت و پز گره خورده است. آنقدر که می‌توانیم آشپزخانه‌ای را تصور کنیم که ماشین ظرفشویی، ماشین لباسشویی، مایکروویو یا حتی یخچال نداشته باشد. اما تصور آشپزخانه بدون اجاق، چیزی نیست جز اتاقی خالی از مفهومی که قرار بوده چیزی برای تداعی‌اش داشته باشد.

«اجاق» واژه‌ای جا افتاده در فارسی امروز است که ریشه ترکی دارد. «دیگدان» و «آتشدان» از معادل‌های اصیل فارسی برای واژه اجاق در لغتنامه دهخدا هستند؛ یعنی جایی که نگه‌دارنده دیگ است یا محلی برای حفظ آتش.

سابقه بکارگیری آتش برای پخت و پز، پیشینه‌ای درازای تاریخ تکامل انسان خردمند دارد، اما رجوعی به اسناد گذشته با هدف دنبال کردن رد پای اختراع اجاق گاز در تاریخ، ما را تا سال 1490 میلادی در آلزاس فرانسه به عقب می‌برد؛ جایی که به نظر می‌رسد نخستین اجاق ثبت شده در تاریخ در این شهر اختراع شده بود. با این حال اگر بخواهیم اثری از نخستین خط تولید اجاق با شکل و شمایل امروزی بگیریم، به انگلستان می‌رسیم؛ از دوران ساخت نخستین اجاق‌های شبیه به ساختار امروزی در آن کشور، نزدیک به دو قرن می‌گذرد. هر چند اجاق‌ها در دهه‌های اخیر از حیث زیبایی، کیفیت و راندمان، بهبود و تکامل چشمگیری داشته‌اند.

از دوران طراحی و تولید اجاق گازهای فلزی مبله با همان شکل سنتی که وقتی اسم اجاق گاز می ‎آید تصویرش در ذهنمان نقش می‌بندد، تا اجاق گازهای توکار امروزی که زیبایی و کیفیت خارق‌العاده‌ای از نظر طراحی و راندمان ارائه می‌کنند، زمان زیادی نگذشته است. امروزه ایتالیایی‌ها در طراحی مدرن‌ترین اجاق گازها سرآمدند. با این حال در سال‌های اخیر، بازار داخلی اجاق گاز با محصولات متنوع و با کیفیت برند ایرانی «کن» رنگی تازه گرفته است.